Không phân biệt bằng chính quy và từ xa là quyết định miễn cưỡng?

Mỗi dịp đầu năm, bước sang học kỳ hai của năm học, tôi lại được nhiều người quen tham vấn về việc chuẩn bị cho con sang Pháp du học. Với những trường hợp vì khả năng tài chính hay sức học có hạn, tôi thường khuyên họ không nhất thiết chọn học hệ cử nhân đại học ngay từ đầu; có thể chọn những hệ thấp hơn kèm gợi ý học tiếp lên cử nhân đại học hay bậc cao hơn sau khi đã đi làm.

Nhưng hầu hết đều ái ngại khi nhắc đến hệ "vừa học vừa làm" hay "hệ từ xa". Họ luôn cho rằng hệ đại học từ xa có chất lượng đào tạo không tốt, học chỉ vì một tấm bằng

Đã từ lâu, sự phân biệt bằng cấp "chính quy" và "không chính quy" là khoảng cách lớn tại Việt Nam. Sở dĩ tôi khuyên phụ huynh và học sinh Việt Nam không nhất thiết phải nhăm nhăm học thẳng lên cử nhân đại học bởi ở Pháp, không ai phân biệt những tấm bằng học thẳng hay vừa học vừa làm. Một người có thể học xong một bậc học và dự tuyển cho bậc cao hơn để học tiếp, hoặc có thể đi làm rồi ký kết hợp đồng "vừa học vừa làm" với doanh nghiệp để tiếp tục học tiếp bậc cao hơn.

Quá trình tham gia giảng dạy ở các trường đại học Pháp giúp tôi kiểm chứng một điều: chương trình học chi tiết có thể khác nhau với mỗi loại hình đào tạo, nhưng không có khái niệm nương nhẹ với bất cứ ai về các tiêu chuẩn kiến thức - kỹ năng đầu vào lẫn đầu ra của một bậc học. Vì vậy, ở Pháp, các bằng cấp vừa học vừa làm, có thể hiểu như "bằng đại học từ xa" của Pháp, được mọi nơi chấp nhận một cách chính thức và thực tế, không bao giờ phân biệt vì "không chính quy".

Tuy nhiên với Việt Nam, việc Luật Giáo dục Đại học không phân biệt giá trị văn bằng chính quy hay từ xa vừa qua theo tôi, lại là một quyết định mang tính hành chính miễn cưỡng chứ không đi từ bản chất.

Thứ nhất, sự miễn cưỡng thấy ngay từ cách đặt tên tấm bằng của cơ quan quản lý. Tên gọi chính quy và không chính quy vô hình trung hàm ý phân biệt tính chính danh và sự thừa nhận của loại hình đào tạo và bằng cấp. "Chính" và "không chính" hẳn nhiên khác biệt. Tên gọi "hệ từ xa" cũng mang đến cảm giác nó dành cho những người đương chức đương quyền và không mấy thiện cảm về mặt học thuật - không còn mấy nền giáo dục sử dụng từ này. Cách gọi tên thôi, đã gieo vào suy nghĩ của nhiều thế hệ lâu nay về các khu vực bằng cấp của Việt Nam.

Thứ hai, cách đối xử vận hành các hệ đào tạo hiện nay rất khác biệt cả ở khâu tuyển sinh và quá trình đào tạo. Nếu như hệ đào tạo chính quy có một kỳ thi tuyển sinh cấp quốc gia với một lực lượng xã hội tham gia hùng hậu, công khai nhiều thông tin thì tuyển sinh các hệ đào tạo khác vô cùng im ắng. Bộ Giáo dục & Đào tạo thường xuyên cung cấp thông tin tuyển sinh hệ chính quy nhưng hầu như bỏ mặc tuyển sinh hệ không chính quy. Các doanh nghiệp chỉ biết rằng tuyển sinh hệ chính quy rất gắt gao và nghiêm túc nhưng họ không biết gì về tuyển sinh tại chức nên không có niềm tin với ứng viên là điều dễ hiểu.

SHARE